Wednesday, 1 August 2012

રક્ષા બંધન : અતૂટ વિશ્વાસનુ બંધન

એક નાજુક તાંતણે બંધાયેલો મજબુત સંબંધ


રક્ષા બંધન મૂહૂર્ત : આખો દિવસ સુખ અને સમૃદ્ધિભર્યો રહેશે.

તમે પણ આ તહેવારને પ્રેમપૂર્વક ઉજવો અને આ દિવસે તમારી બહેનને તેની ખુશીઓની ભેટ આપો. યાદ રાખજો કે ભાઈ-બહેનનો આ સંબંધ જેટલો મજબૂત અને વ્હાલો છે તેટલો જ નબળો પણ છે તેથી આ સંબંધને સદા મજબૂતીથી બાંધી રાખજો. રક્ષાબંધન એક એવો તહેવાર છે, જે ભાઈ-બહેનના પવિત્ર પ્રેમની સાંકળને રાખડીના નાજુક રેશમી દોરા વડે બાંધી રાખે છે

દરેક વર્ષે શ્રાવણ માસની પૂર્ણિમાના રક્ષા બંધનના પર્વ મોટા ઉત્સાહથી મનાવવામાં આવે છે. આ દિવસ બહેનો પોતાના ભાઈઓના હાથ પર રક્ષા સૂત્ર બાંધે છે અને તેને ઉજજવળ ભવિષ્યની કામના કરે છે. તે ભાઈ પણ જીવનભર પોતાની બહેનોને રક્ષાનું વચન આપે છે. આ પર્વ ભાઈ-બહેનના પ્રેમનું અનુપમ ઉદાહરણ છે. 

આવ્યો   શ્રાવણ  માસ , બહેનીને  રક્ષા  બંધનની  આશ,
રક્ષા  બંધન  અવસર  ટાણે, વીરો  વહેલો  આવ્યો  જાણે.
વીરા  માટે  થાળી   સજાવું, હીરા મોતીની  રાખડી  લાવું,
કુમકુમ તિલક ભાલે લગાવું, રૂડા  અક્ષતથી એને  સજાવું .
મીઠાઇ થકી મુખ મીઠું કરાવું,એના કરકમલે રક્ષા  સોહાવું,
લાંબી આવરદાનો વર અનેરો, આશીર્વાદ કરશે પ્રભુ પૂરો.
લઇ ઓવારણાં જાઉં વારી , સુખ સંપતિની દુઆ ન્યારી,
વીરો  સુખ સમૃદ્ધિને  વરે,  કુબેર ને  લક્ષ્મીજી  ઘર  ભરે.
ભાતભાતના પકવાન પીરસાવું, વીરાને  હેતે જ હરખાવું,
રક્ષાબંધનનો અવસર છે અનેરો, ભાઈ  હરખે  છે  ભલેરો.
બહેનીને  વીરો  હરખે  ભર્યા,  માડીજાયાના અંતર ઠર્યા,
વીરાએ દીધી  ભેટ  અનમોલ, ના રક્ષાબંધનનો કોઈ  મોલ.


બ્રાહ્નણો માટે જનોઈ બદલવાનો દિવસ, બહેનો માટે પોતાના ભાઈને રાખડી બાંધવાનો દિવસ અને દરિયાઈ માર્ગે વેપારધંધો કરનારા માટે સમુદ્રપૂજનનો દિવસ છે. આમ ત્રણ ઉત્સવોનો સુભગ સમનવય છે.


વૈદિક કાળમાં આજથી નવું વર્ષ થતું. સપ્તર્ષિઓનું અને વૈદિક અભ્યાસનું પર્વ શરૂ થતું હોવાને કારણે આજના શુભ દિવસે બ્રાહ્મણો નદી, તળાવો કે સમુદ્ર કે સરોવરના કિનારે જનોઈ કે યજ્ઞોપવિત બદલે છે.


દરિયાકાંઠે રહેતા ગુજરાતી ખારવા, ખલાસી, લુહાણા પ્રજા આજના દિવસે નાળિયેરી પૂનમનો દિવસ મનાવી દરિયાલાલને ચૂંદડી અને નાળિયેર અર્પણ કરી પોતાના વહાણ પર નાળિયેર વધેરી આજનો પર્વ ઉજવે છે.


રક્ષા  બંધન  અવસર  ટાણે, વીરો  વહેલો  આવ્યો  જાણે.
વીરા  માટે  થાળી   સજાવું, હીરા મોતીની  રાખડી  લાવું,
કુમકુમ તિલક ભાલે લગાવું, રૂડા  અક્ષતથી એને  સજાવું .
મીઠાઇ થકી મુખ મીઠું કરાવું,એના કરકમલે રક્ષા  સોહાવું,
લાંબી આવરદાનો વર અનેરો, આશીર્વાદ કરશે પ્રભુ પૂરો.
લઇ ઓવારણાં જાઉં વારી , સુખ સંપતિની દુઆ ન્યારી,
વીરો  સુખ સમૃદ્ધિને  વરે,  કુબેર ને  લક્ષ્મીજી  ઘર  ભરે.
ભાતભાતના પકવાન પીરસાવું, વીરાને  હેતે જ હરખાવું,
રક્ષાબંધનનો અવસર છે અનેરો, ભાઈ  હરખે  છે  ભલેરો.
બહેનીને  વીરો  હરખે  ભર્યા,  માડીજાયાના અંતર ઠર્યા,
વીરાએ દીધી  ભેટ  અનમોલ, ના રક્ષાબંધનનો કોઈ  મોલ.


આ વખતે રક્ષાબંધનનો આખો દિવસ શુભ રહેશે અને બહેનોએ કોઇ શુભ મુહૂર્તની રાહ નહીં જોવી પડે. બહેનો આ રક્ષાબંધને દિવસમાં ગમે તે સમયે ભાઇને રાખડી બાંધી શકશે. પાંચ વર્ષ બાદ પહેલીવાર એવું બની રહ્યું છે કે આ વખતે રક્ષાબંધને ભદ્રા યોગ નહીં હોય અને આખો દિવસ શ્રવણ નક્ષત્ર રહેશે.

આ શ્રવણ નક્ષત્રને લીધે કોઇ શુભ મુહૂર્તની જરૂર નથી રહેતી અને આખો દિવસ સુખ-સમૃદ્ધિભર્યો રહેશે. ઘણીવાર રક્ષાબંધને ભદ્રાયોગ હોવાથી દિવસમાં અમુક કલાક જ શુભ મુહૂર્ત રહેતાં હોય છે. જેને કારણે બહેનોએ રાખડી બાંધવા માટે શુભ મુહૂર્તની રાહ જોઇને બેસવું પડતું હોય છે.

કંઇક આવું છે મુહૂર્ત...

રક્ષાબંધન બીજી ઓગસ્ટ, ગુરુવારે છે. આના આગળના દિવસ એટલે કે બુધવારે રાત્રે ૧૦.૪૯ કલાકથી શ્રવણ નક્ષત્ર શરૂ થઇ જશે. જે ગુરુવારે રાત્રે ૧૦.૧૬ કલાક સુધી રહેશે. એટલે કે, રક્ષાબંધનનો આખો દિવસ શ્રવણ નક્ષત્ર જ રહેશે. જેમાં કોઇપણ સમયે રાખડી બાંધી શકાશે 


આપણો ભારત દેશ એટલે તહેવારોનો દેશ. અહીના તહેવારો એવા છે કે જે માનવીના જીવનમાં નવી તાજગી ભરી દે છે. માર્ચ થી જુલાઈ સુધી ગરમીથી ત્રાહીમામ થતો માણસ ઓગસ્ટમાં રીમઝીમ વરસાદ સાથે આવતા તહેવારોથી પ્રફુલ્લિત થઈ ઉઠે છે. આ તહેવારોમાંથી રક્ષા બંધન એક એવો તહેવાર છે જે એક પ્રેમનુ બંધન છે. આ તહેવાર એવો છે જે રક્ષા માટે પ્રેમથી બંધાતુ બંધન છે.

જેમા એક એવું બંધન કે જેના આગમાનના અહેસાસ માત્રથી વાતાવરણમાં અનેરી તાજગી પ્રસરી જાય છે. રક્ષા કવચ એવું બંધન કે જેમાં ભાઈની કલાઈ પર રક્ષાકવચ બાંધીને નિસ્વાર્થ પણે પોતાનો પ્રેમ રજૂ કરે છે.આપણે બધા સામાજિક પ્રાણી છે, જે એક બીજા સાથે સંકળાયેલા રહેવ માટે સ્વેચ્છાએ સંબંધોના બંધનમાં બંધાઈયે છીએ. આ બંધન આપણી સ્વતંત્રતા છીનનારુ બંધન નથી પરંતુ પ્રેમનુ બંધન હોય છે. જેને આપણે જીંદાદીલીથી જીવીએ અને સ્વીકારીએ છીએ.

આપણા સમાજમાં દરેક સંબંધનો કોઈને કોઈ નામ આપવામાં આવે છે. ઠીક એ જ રીતે માણસ અને સ્ત્રીના પણ ઘણા સંબંધો છે, પણ એ સંબંધોમાં સૌથી પ્રેમાળ સંબંધ છે ભાઈ-બહેનનો. આ સંબંધ દરેક સંબંધ કરતા મીઠો અને વ્હાલો હોય છે કારણ કે આ સંબંધમાં દરેક ડોરથી મજબૂત ડોર હોય છે. આ પ્રેમ રક્ષાબંધનના દિવસ ભાઈને પોતાની લાડકી બહેન પાસે ખેંચી લાવે છે.

રક્ષાબંધન ફક્ત એક તહેવાર નથી પરંતુ આપણી પરંપર્રાઓનુ પ્રતીક છે જે આજે પણ આપણને આપણ પરિવારના સંસ્કારો સાથે જોડી રાખે છે. રક્ષાબંધન બહેનની રક્ષાની પ્રતિબધ્ધતાનો દિવસ છે, જેમા ભાઈ દરેક દુ:ખ તકલીફમાં પોતાની બહેનનો સાથ આપવાનુ વચન આપે છે. આ જ એ વચન છે, જે આજના સમયમાં પણ ભાઈ-બહેનને વિશ્વાસના બંધનમાં બાંધી રાખે છે.


આ જ એ તહેવાર છે, જેમા બહેન પોતાના ઘર એટલે કે પોતાના પિયરમાં આવે છે. ત્યારે તો દરેક રક્ષાબંધનની જેટલી આતુરતાથી પોતાના ભાઈના આવવાની રાહ જોતી હોય છે એટલીજ આતુરતા ભાઈને પણ તેના હાલચાલ જાણવાની હોય છે. બહેનને સુખી જોઈને ભાઈના ચહેરા પર જે સંતોષ અને ખુશી જોવા મળે છે એ સાચે જ દર્શાવે છે કે ઈશ્વરે બનાવેલ આ સંબંધ કેટલો અદ્દભૂત છે. ભાઈ-બહેન જ્યારે મળે છે ત્યારે બધી જૂની યાદો તાજી કરીને, મજાક મસ્તી સાથે જે વાતાવરણ ઉભુ કરે છે એ સાચે જ યાદગાર બની જાય છે.

તમે પણ આ તહેવારને પ્રેમપૂર્વક ઉજવો અને આ દિવસે તમારી બહેનને તેની ખુશીઓની ભેટ આપો. યાદ રાખજો કે ભાઈ-બહેનનો આ સંબંધ જેટલો મજબૂત અને વ્હાલો છે તેટલો જ નબળો પણ છે તેથી આ સંબંધને સદા મજબૂતીથી બાંધી રાખજો.  


પહેલાં લોકો રાખડીને રેશમનો તાર અથવા રેશમનો દોરો કહેતાં હતાં. પરંતુ હવે તો નથી ક્યાંય તે રેશમનો તાર રહ્યો કે નથી રેશમની રાખડી. આજના બદલાતા જતા યુગની અંદર રાખડી પણ બદલાઈ ગઈ અને તે પણ હવે ડિઝીટલ થઈ ગઈ. આજના ઈંટરનેટના જમાનામાં જ્યારે બધી જ વસ્તુ ડિઝીટલ થઈ ગઈ છે ત્યારે હવે રાખડી પણ કેમ પાછળ રહે હવે તો તે પણ ડીઝીટલ થઈ ગઈ છે.

પહેલાં તો પોતાના પરિવારથી દૂર રહેતી બહેન પોતાના ભાઈને પોસ્ટ દ્વારા રાખડી મોકલતી હતી પરંતુ હવે આજના આ ડિઝીટલ યુગની અંદર પોસ્ટ તો ક્યાંય ખોવાઈ જ ગઈ છે અને હવેની મોર્ડન બહેનો પોતાના ભાઈઓને ઈ-રાખડી કે ઈ-કાર્ડ જ મોકલીને સંતોષ માની લે છે. આ ઈ-રાખડી તેમને માત્ર મિનિટોમાં જ મળી જાય છે. તેઓ ફક્ત ઈ-કાર્ડ કે ઈ-રાખડી મોકલીને પોતાનુંવ કર્તવ્ય પુરૂ કરી દે છે. આસનની જગ્યાએ કોમ્પુટરની સામે ખુરશી પર બેસીને ભાઈ પોતાની બહેન દ્વારા મોકલેલી રાખડી જોઈને ખુશ થઈ જાય છે અને પાંચ મિનિટમાં તો રક્ષાબંધન પણ ઉજવાઈ જાય છે.

રક્ષાબંધન પર ઈ-કાર્ડ અને ઈ-રાખડી મોકલવાની શરૂઆત 1995માં થઈ હતી. પહેલાં તો આનો ઉપયોગ માત્ર વિદેશમાં રહેતી બહેન કે વિદેશમાં જઈને વસેલ ભાઈ એકબીજા માટે કરતાં હતાં પરંતુ આજે તો ભારતની અંદર પણ બહેન ભાઈને રાખડી મોકલવા માટે ઈંટરનેટનો ઉપયોગ કરી રહી છે. જેમ જેમ ભારતની અંદર ઈંટરનેટનું પ્રમાણ વધી રહ્યું છે તેમ તેમ લોકો તહેવારોને પણ તેની સાથે જોડી રહ્યાં છે.

આમ તો જોવા જઈએ તો આનો ફાયદો પણ છે. આનો ફાયદો તે છે કે ભારતથી મીલો દૂર રહેતાં બીજા દેશની અંદર જ પોતાનો સંસાર બનાવીને રહે છે તેઓ પણ ઈંટરનેટ દ્વારા હવે પોતાના દેશના તહેવારોને માણી શકે છે. તેઓ પણ હવે પોતાનો દેશ, પોતાનું શહેર, પોતાની ગલીની અંદર ચાલી રહેલી હલ-ચલને માત્ર ઈંટરનેટ દ્વારા જોઈ શકે છે. તેનાથી ઘરથી દૂર હોવાનું દુ:ખ થોડુક ઓછું થાય છે. જે બહેનોને વિદેશની અંદર રાખડીની સજાવેલી દુકાનો નથી દેખાતી તેમને ઈંટરનેટ પર ઈ-રાખડીઓનું આખુ બજાર જોવા મળે છે. ફક્ત રાખડી જ નહિ પરંતુ કંકુ અને ચોખાથી સજાવેલી થાળી પણ મળે છે.

હવે તો ઈંટરનેટ પર ઈ-રાખડીને જોઈને વિદેશીઓ પણ આની અંદર રસ દાખવવા લાગ્યા છે. ભારતની અંદર ઉજવાતો આ તહેવાર હવે આ સીમા બંધન તોડીને આખા વિશ્વની અંદર ફેલાવવા લાગ્યો છે અને દરેક લોકોનાં દિલની અંદર જગ્યા બનાવી લીધી છે.


આમ્હી બરૌડેકર! તરફ થી સાચા હૃદયથી સર્વે મિત્રો, ભાઈઓ તથા બહેનો ને રક્ષા બંધનની ખુબ સારી શુભેચ્છાઓ.





No comments:

Post a Comment